Türk-Alman Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Enes Bayraklı ve Georgetown Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Farid Hafez’in editörlüğünü yaptığı “Avrupa İslamofobi Raporu 2021″e göre Müslüman göçmenler ve Danimarka’da vatandaşlık arayan Müslümanlar eğitim, medya ve vatandaşlık süreçleri gibi alanlarda ayrımcılığa maruz kalıyor.
Irkçılık ve insan hakları alanında çalışan 35 akademisyen ve uzmanın katkıda bulunduğu Avrupa İslamofobi Raporu 2021, Danimarka’da Müslümanlara yönelik ayrımcılığa ve son gelişmelere yer verdi.
Rapordaki bilgilere göre, Danimarka’daki politikalar ve yasalar Müslümanlar için yapısal engelleri artırıyor.
Araştırmayı yapan Megafon adlı örgütün 2021 yılındaki çalışmalarına atıfta bulunan rapora göre, Danimarka toplumunun yüzde 42’si ırkçılığın ülkede yaygın bir sorun olduğunu düşünüyor. Aynı soru 2020’de sorulduğunda, yanıt verenlerin yüzde 32’si ırkçılığın bir sorun olduğunu düşündü.
Ayrımcılığı kolaylaştırmak için sınıflandırma
Rapora göre Danimarka’da 2021’den beri “Orta Doğu, Kuzey Afrika, Pakistan, Türkiye” (MENAPT) ülkelerinden gelenler diğer ülkelerden farklı ücretlendiriliyor. Bu sınıflandırma, ülkedeki Batılı olmayan nüfusu ayırmayı amaçlamaktadır.
Uyum Bakanı Mattias Tesfaye tarafından meclise sunulan bu kategori 2021 yılında uygulanmaya başlandı ve MENAPT başvurularının vatandaşlık kısıtlamaları kapsamında diğerlerinden ayrı değerlendirilmesine karar verildi.
Politikacılar, kamu kontrolünün zayıf olduğu durumlarda vatandaşlık için başvuran Müslümanlara karşı daha kolay ayrımcılık yapabilmektedir.
Ancak MENAPT kapsamında belirtilen bölgelerde gayrimüslim İsrail, Etiyopya ve Eritre sınıflandırma uygulamasının dışında tutulmuştur. Bu da ayrımcılıkla ilgili sözleri güçlendirdi.
Topluluklar bölünüyor
Danimarka hükümeti 2018 yılından bu yana mahallelerin demografik yapısını düzenlemeye ve belirlenen kota doğrultusunda bazı mahalle sakinlerini farklı bir yere taşımaya çalışıyor. Bir mahallede göçmenlerin nüfusun yüzde 50’den fazlasını oluşturması istenmezken, yavaş yavaş yüzde 50 uygulaması da düşürüldü.
Öte yandan, Danimarka’da çoğunluğu Müslüman olan ülkelerden gelen kişilerin vatandaşlık alması ve konuta erişimi 2021’de daha da zorlaştırıldı.
2018 kararının ardından Danimarka parlamentosu, Haziran 2021’de binden fazla nüfusu ve yüzde 30’dan fazlası Batılı olmayanların yaşadığı mahallelerde yeni yönetmeliği uygulamaya başladı. Batılı” göçmenler ve akrabaları, demografik yapıyı düzenlemek ve gettolaşmayı önlemek için hükümet çeşitli politikalarla yeni engeller oluşturuyor.
Böylece 2030 yılına kadar Batılı olmayan mahallelerin demografik yapısının değiştirilmesi istenmektedir. Uygulama, belediyelerin Danimarkalı ve AB üyesi olmayanlara barınma sağlama kapasitesini sonlandıracak.
Ülkede doğup büyüyenler yıllarca vatandaşlık alamıyor.
Mayıs 2021’de hükümet, Danimarka vatandaşlığı almayı zorlaştıran politikalar uyguladı.
Danimarka İnsan Hakları Enstitüsü’nün raporda bahsedilen 2021 raporunda, son 40 yılda vatandaşlık verme oranının en düşük seviyede olduğu kaydedildi. Ülkede vatandaşlık almak ortalama 19 yıl sürüyor. Bu rapora göre, Danimarka’da doğup büyüyen Müslümanların yüzde 35’i Danimarka vatandaşlığına sahip değil ve bu nedenle ülkedeki diğer Müslümanlarla eşit durumda değil. Ayrıca bu kişiler mevcut yasalara göre çok zor kurallar getirerek vatandaşlık başvurusu yapmak zorunda kalıyorlar.
Bu bağlamda Danimarka İnsan Hakları Enstitüsü, ülkede doğup büyüyen bireylerin vatandaşlık sürecini kolaylaştırmamayı uluslararası hukukun ihlali olarak nitelendirmektedir.
Avrupa İslamofobi 2021 raporuna göre vatandaşlık başvurusunda bulunanlar İskandinav ülkeleri, diğer Batılı ülkeler, MENAPT ülkeleri ve diğer “Batılı olmayan” ülkeler olarak sınıflandırılıyor.
Danimarka’da vatandaşlık için, ifade ve din özgürlüğü ile ilgili Danimarka değerleri hakkında sorularla bir vatandaşlık testi yapılmaktadır.
Raporda, bu şekilde Müslümanların vatandaşlık sayılarının sınırlandırılmaya çalışıldığı belirtiliyor.
Nefret suçunun tanımı belirsiz
Nefret suçlarına da değinilen raporda, Danimarka’daki Müslümanların nefret suçlarına açık olduğu ve birçok kişinin ten rengi nedeniyle Müslüman sanıldığı belirtildi.
Raporda, 2021 yılında Müslüman kadınların fiziksel ve sözlü saldırıya uğradığı, Müslümanlara ait işyerlerinin de zarar gördüğü görüldü.
Rapora göre polis, nefret suçlarını görmezden gelmekle eleştirildi. Ancak Danimarka yasalarında ırkçılık ya da nefret suçu olarak tanımlanmayan bir suç polisin daha rahat hareket etmesini sağlıyor.
İstihdam bürolarında etnik sınıflandırma algoritması
Danimarka’da, kamu istihdam büroları 2015’ten beri etnik olarak kategorize eden bir algoritma kullanıyor.
2021’de yayınlanan bir araştırma, bu algoritma ile iş arayanların ve “Batılı olmayanların” Batılılara göre daha istenmeyen bir konumda olduğunu tespit etti.
Danimarka İnsan Hakları Enstitüsü, bu algoritmanın iş kurumları tarafından kullanılmasının dolaylı bir ayrımcı uygulama riski taşıdığına dikkat çekiyor.
Batılı olmayanlar eğitimde ayrı tutuluyor
Eğitimde, Sosyal Demokratlar 2018’de Batılı çoğunlukta olmayan okulların sayısını azaltmayı taahhüt ettiler ve 2021’de sözlerini tutmadıkları için eleştirildiler.
Birçok okul idaresi “Batılı olmayan” çocukları hizmet bölgeleri dışındaki okullara göndermektedir. Ayrıca azınlıkların yoğun olduğu liselerde de durum farklı değil. Çünkü son uygulamalarla birçok liseye yeni öğrenci alımının durdurulması ve azınlık öğrenci oranının düşürülmesi ve istikrarlı bir şekilde dağıtılması amaçlanmaktadır.
Halkın gözünde azınlık öğrencilerinin bir okulda bulunması toplumsal uyum için bir tehdit olarak görülmektedir. Bu nedenle hükümet öğrencileri “dengelemeye” teşvik edilir.
Raporda, “Azınlık ve Müslüman öğrenciler için nasıl düşmanca bir ortam sunduğuna dair çok az inceleme var” deniyor. eleştiriliyor.
Medyada sunulan Müslüman imajı
Rapora göre, Danimarka’da ana akım medyada kendini Müslüman olarak tanımlayan bir imaj gösteriliyor.
Örneğin, Danimarka’da ulusal bir kanal olan DR’nin göçmen kadınlarla ilgili haberinde 2 çocuklu ve peçeli bir kadın resmi kullanması tepki gördü. Öte yandan haber, resmin haberle ilgili olmadığını, Danimarka’da çok az kadının peçe taktığını belirtiyor.
Raporda, bu tıbbi haber politikası ile Müslüman kadınların evde çocuklarıyla birlikte kalarak çalışmamayı ve sosyal yardımlardan yararlanmayı tercih ettikleri algısının kaydedildiği belirtiliyor.
DR daha sonra hatalarından dolayı özür diledi ve fotoğrafın hiç yayınlanmaması gerektiğini açıkladı.
“Avrupa İslamofobi Raporu”, 2015 yılından bu yana her yıl çeşitli uzmanların katkılarıyla yayımlanmaktadır.
